Karantina Sürecinde Doğru Vitamin Kullanımı

Covid-19 pandemisi tüm dünyaya yayıldıktan sonra ülkeler virüsün yayılmasını önlemek için karantina uygulamasına başladılar. Vakaların artış göstermesiyle beraber semptomu az olan, evde tedavi edilebilen hastalar kendi evlerinde karantina uygulamasına tabi oldular. İzolasyon sürecinde hastalar, günlük rutinlerinin ani kesintiye uğramasıyla birlikte bedensel ve ruhsal olarak kendilerini zor bir dönemin içinde buldular. Olası değişiklik covid tanılı hastaların karantinada evde olmaları beslenme düzenlerini ve hareket alanlarını da değiştirdi. Karantina sırasında, artan makrobesin (protein, karbonhidrat ve yağ) alımı mikrobesin (vitamin ve mineral) eksikliğine neden oldu. Karantina sürecinde yüksek miktarda mineral, antioksidan ve vitamin içeren gıdalar içeren diyetler daha çok önem kazandı.[1] Karantina, öncesi ve sonrası alınması gereken mikrobesin ve faydaları şu şekildedir:

C Vitamini

İnsanlar C vitaminini kendi metabolizmalarında sentezleyemediği için günlük diyetle yeterli miktarda C vitamini almalıdırlar. Suda çözünen bir vitamin olan C vitamini en çok kırmızı biber, portakal, çilek, brokoli, mango, limon, yeşil yapraklılar ve patates de bulunur.[2]

C vitamini, viral hastalıkların önlenmesi ve şiddetinin azaltılmasında önemli bir besin ögesidir. C vitamini eksikliği solunum fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Enfeksiyonlar C vitamini için metabolik ihtiyacı artırır ve plazma C vitamini seviyelerinin azalmasına neden olur. Bu nedenle enfekte kişiler sağlıklı bireylere göre daha yüksek doz C vitaminine ihtiyaç duyar. C vitamini eksikliği olan kişiler, pnömoni gibi şiddetli solunum yolu hastalıklarına daha duyarlıdır. Ayrıca yaşlılar ve C vitamini eksikliği olan kişilerde C vitamini takviyesinin solunum yolu hastalıklarının şiddetini azalttığı ve süresini kısalttığını gözlenmiştir. C vitamini alımının hastalık süresi ve şiddeti ile hastalığa yakalanma riskini azaltmada faydalı olabileceği bildirilmiştir.[3]

D Vitamini

Karantina, dış mekânda daha az zaman harcanması, daha az güneş ışığı almanın bir sonucu olarak D vitamini üretiminin azalmasına sebep olabilir ve D vitamini (balık, karaciğer, yumurta sarısı) içeren besinlerin tüketimini artırmak ve takviye olarak D vitamini almak önemlidir. D vitamini takviyesi hücresel bağışıklığı arttırır ve gen oluşumuna katkı sağlar. Yapılan araştırmalar D vitamini seviyeleri normalin altında olan yaşlı ve erkek vakalarda, artan ölüm olasılıkları ile güçlü bir şekilde ilişkili bulduğunu bildirmiştir.[4]

D vitamininin yeterli alınması, solunum yolu enfeksiyonlarını azalttığı ve pnömoniye yol açan bazı süreçleri azalttığı belirtilmektedir. D vitamininin astıma karşı koruyucu bir etkisinin olduğu, düşük D vitamini seviyesi ile akciğer fonksiyon bozukluğu arasında bir ilişki olduğu bildirilmiştir.[5] Yapılan çalışmalar, D vitamini eksikliğinin KOAH ve pnömoni hastalarında oldukça yaygın görüldüğü, bu nedenle alt solunum yolu enfeksiyonu olan hastalarda D vitamini düzeyi bakılmasının ve gerekli durumlarda tedaviye eklenmesinin gerektiği vurgulanmaktadır. Dışarıda geçirilen zaman ve dolayısıyla güneşe maruz kalma sınırlı olduğundan, karantina dönemi ve sonrası D vitamini alınması teşvik edilmelidir.[6]

A Vitamini

A vitamini görme işlevini sağlıklı bir şekilde devam ettirmek, büyüme ve gelişmeyi teşvik etmek için gerekli olan yağda çözünen bir vitamindir. A vitamini organizmanın enfeksiyonla başa çıkmasını sağlama ve bağışıklık sistemini desteklemede antioksidan görevi görür.[7]

Vitamin takviyeleri, viral enfeksiyonlarda bağışıklığın arttırılması üzerinde olumlu etki göstermektedir. A vitamini takviyesi, pediyatrik hastaların, influenza aşılamasını takip ederek bağışıklığını arttırmaktadır. A vitamini, antienfeksiyon vitamin olarak da bilinir. A vitamini yetersizliğinde epitel dokunun işlevini yapamaması sebebiyle vücuda enfeksiyon girişi kolaylaşmakta ve enfeksiyon hastalıklarına yakalanma olasılığı artmaktadır.[8] A vitamini eksikliği olan hastaların akciğer fonksiyon bozukluğu ve solunum yolu hastalığına yakalanma riski yüksek olduğu için A vitamini alımına bu süreçte dikkat etmesi gerekir. Bunu nedeni Covid-19'un akciğer fonksiyonu üzerindeki olumsuz etki göstermesidir.[9]

Çinko

Çinko, bağışıklık fonksiyonunun korunmasında önemli bir element olduğu için Covid-19 döneminde yeterli miktarda alınmasına dikkat edilmelidir. Çinko, ciddi akut solunum sendromu oluşumunu azalttığı bilinmektedir. Özellikle yaşlılarda düşük çinko seviyesinin pnömoni ile ilişkilendiren araştırmalar mevcuttur. Çinkodan zengin besinler; kümes hayvanları, kırmızı et, fındık, kabak çekirdeği, susam, fasulye ve mercimektir.[10]

E Vitamini

Yağda çözünen bir vitamin olan E vitamini, yeşil yapraklı bitkiler, yağlı tohumlar ve bunlardan elde edilen yağlar, sert kabuklu meyveler, tahıl taneleri ve kurubaklagillerde bulunmaktadır. E vitamini alımının arttırılması bağışıklık fonksiyonlarına fayda, enfeksiyonlara karşı direnç sağlayabilir ve enfeksiyona bağlı morbiditeyi azaltabilir. E vitamini eksikliğinde hem humoral hem de hücresel bağışıklık bozulmaktadır.[11]

Sonuç olarak yukarıda sayılan besin öğeleri karantina süreci, öncesi ve sonrası için Covid-19 ile mücadelede destekleyici vitamin ve minerallerdir. Karantina sürecinde yaşanılan fiziksel ve psikolojik durum duygu durumunun ve beslenme davranışlarının negatif yönde değişmesine neden olur. Bu zor süreçlerde günlük düzenli beslenme ve gıda takviyesi alarak vücudun bağışıklığını korumak gereklidir.

ailedestek.com İçerik Ekibi tarafından hazırlanmıştır.

Kaynakça: [1] Topuz, H.Ş. (2020). Covid-19 Enfeksiyonunda Beslenme, Medical Research Reports, 3, 1, pp: 176-180. [2] Bakan, S. Deveboynu, Ş.N. Tayhan Kartal, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde Bağışıklık Üzerine Antioksidan Vitaminlerin Etkisi, Eurasian JHS, 3, Özel Sayı. [3] Bakan, S. Deveboynu, Ş.N. Tayhan Kartal, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde Bağışıklık Üzerine Antioksidan Vitaminlerin Etkisi, Eurasian JHS, 3, Özel Sayı. [4] Topuz, H.Ş. (2020). Covid-19 Enfeksiyonunda Beslenme, Medical Research Reports, 3, 1, pp: 176-180. [5] Bakan, S. Deveboynu, Ş.N. Tayhan Kartal, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde Bağışıklık Üzerine Antioksidan Vitaminlerin Etkisi, Eurasian JHS, 3, Özel Sayı. [6] Eskici, G. (2020). COVID-19 Pandemisi: Karantina İçin Beslenme Önerileri, Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25, Özel Sayı 1, pp: 124-129. [7] Bakan, S. Deveboynu, Ş.N. Tayhan Kartal, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde Bağışıklık Üzerine Antioksidan Vitaminlerin Etkisi, Eurasian JHS, 3, Özel Sayı. [8] Bakan, S. Deveboynu, Ş.N. Tayhan Kartal, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde Bağışıklık Üzerine Antioksidan Vitaminlerin Etkisi, Eurasian JHS, 3, Özel Sayı. [9] Topuz, H.Ş. (2020). Covid-19 Enfeksiyonunda Beslenme, Medical Research Reports, 3, 1, pp: 176-180. [10] Eskici, G. (2020). COVID-19 Pandemisi: Karantina İçin Beslenme Önerileri, Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25, Özel Sayı 1, pp: 124-129. [11] Bakan, S. Deveboynu, Ş.N. Tayhan Kartal, F. (2020). COVID-19 Pandemisinde Bağışıklık Üzerine Antioksidan Vitaminlerin Etkisi, Eurasian JHS, 3, Özel Sayı.