Demir, kırmızı kan hücrelerinin vücuda oksijen taşımasını sağlayan ve büyük bir kısmı hemoglobin, miyoglobin pigmentlerinde bulunan bir mineraldir. Hemoglobin vücuttaki demirin üçte ikisini temsil eder. Vücudun içerdiği demir miktarı 4-5 gram dolaylarındadır; yani bu miktarın üçte ikisi kanda bulunuyor. Hemoglobin kırmızı kan hücrelerimize rengini veren bir protein, miyoglobin ise kaslarımızın yapısında bulunan demir ve oksijen bağlayıcı bir proteindir. Geriye kalan demir mineralinin vücudumuzda bulunduğu yerler ise karaciğer, dalak ve kemik iliğindeki depolardır. Günlük diyette yer alan bu element pek çok enzimin yapısında da yer almaktadır.
Günlük Demir İhtiyacı
Günlük demir ihtiyacı 7-12 aylık bebeklerde 11 mg/gün, 1-3 yaş arasında 7 mg/gün, 19-50 yaş erkeklerde 8 mg/gün, kadınlarda 18 mg/gün ve emzirme 9-100 mg/gün‘dür. Bir bireyde bulunan total demir miktarı sadece vücut ağırlığına değil aynı zamanda yaş, cinsiyet, gebelik ve büyüme gibi fizyolojik faktörlere bağlı olarak değişmektedir.
Demirin Vücudumuzdaki Görevleri
Daha öncede bahsedildiği gibi, demir hemoglobinin yapısında yer almaktadır. Bu sayede akciğerlerden hücrelere oksijen ve hücrelerden akciğere karbondioksit taşımasını sağlar. Demir ayrıca bağışıklık sistemi ve bilişsel performans içinde gereklidir.
Demir İçeren Besinler
Karaciğer: 100 gramda yaklaşık 8-10 mg içerir.
Kırmızı Et: 100 gramda yaklaşık 2-2,5 mg içerir.
Kümes Hayvanları: 100 gramda yaklaşık 1-1,2 mg içerir.
Yeşil Yapraklı Sebzeler: 100 gramda yaklaşık 2,7 mg bitkisel kaynaklı demir içerir.
Balık: 100 gramda yaklaşık 1,7-2 mg içerir.
Kuru baklagiller
Kuruyemişler
Taze ve Kuru Meyveler
Yumurta
Pekmez
Demir Eksikliğinin Başlıca Nedenleri
Diyette demir içeriği az veya hiç olmayan gıdaların tüketilmesi
Vejetaryen diyet uygulamak
Bağırsak hastalıkları nedeniyle bağırsaklardan demir emiliminin az olması
Çeşitli sebeplerle kan kaybı (kadınlarda erkeklere göre günlük alımın fazla olmasının sebeplerinden de biridir.)
Gebelik veya aşırı spor yapılması nedeniyle demir ihtiyacının normalin üstünde olması
Diyaliz hastaları
A vitamini eksikliği
Demir Eksikliği Anemisi ve Belirtileri
Demir, insan vücudunda üretilmediği için günlük demir ihtiyacı besinlerden karşılanmalıdır. Peki vücuda yeterli miktarda demir alındığında neler olur? Önce vücudumuz karaciğer, dalak ve kemik iliği gibi organlarda depolanan demiri (ferritin) kullanır. Depoların da tükenmesiyle birlikte, vücudumuz demir eksikliğine dayalı çeşitli belirtiler göstermeye başlar. Bunlardan bazıları;
Soluk cilt rengi
Halsizlik ve çabuk yorulma
Dikkat dağınıklığı ve odaklanamama
Unutkanlık
Baş dönmesi-göz kararması
Nefes darlığı iştahsızlık
Üşüme
Tırnaklarda kolay kırılma
Saç dökülmesi
Dudaklarda çatlama
Bebek ve çocuklarda bağışıklık sisteminin zayıflaması
Kaynakça:
Opmerkingen