D vitamini insan vücudunda kemik mineralizasyonunda ve diğer metabolik süreçlerde önemli rol oynayan yağda çözünen bir vitamindir.[1]D vitamininin temel görevi çocuklarda büyüyen kemik dokusunun, erişkinlerde ise kemiğin yeniden yapımı için gerekli kalsiyum ve fosfor düzeylerini sağlamaktır. D vitamininin deride sentezlenen kolekalsiferol (Vitamin D3) ve besinlerle alınan ergokalsiferol (Vitamin D2) olmak üzere iki formu vardır. Yeterli düzeyde vitamin D3 sentezi ya da diyetle alımı yaşam boyu kemik sağlığı için gereklidir.[2]
D vitaminin en önemli kaynağı güneş ışınlarıdır ve gereksinimin %90’ı deride güneş ışınları aracılığı ile sentez edilir. Yaz aylarında bu sentez kış aylarına göre daha yoğun olmaktadır. Kış güneşi D vitamini sentezi için yetersizdir. Sentezlenen D vitamini (kolekalsiferol) kana geçer. Kas ve yağ dokusunda depolanabilir veya karaciğer ve böbreğe geçerek D vitamininin aktif şekline dönüşüp vücutta kullanılır. Bu süreçte vücudun D vitaminini depolama yeteneği önemlidir. Güneş ışınların yeterli olması D vitamini eksikliğin olmayacağı anlamına gelmemektedir.[3]
D vitamini eksikliği dünyada bir halk sağlığı sorunu haline gelmiş ve tüm yaş gruplarında en sık karşılaşılan besin yetersizliklerinden biridir. D vitamini vücutta yeterli olmadığında; kas zayıflığı, kalp damar hastalıkları, insülin metabolizmasında ve bağışıklık sisteminde bozulmalar gibi sağlık sorunlarının ortaya çıktığı bilinmektedir.[4]
D vitamini yetersizliğinde çocuklarda; rikets, iskelet anormallikleri, gelişimde gecikme gibi durumlara, yetişkinlerde; osteomalazi, osteopeni, osteoporoz ve kemik kırıklarına neden olmaktadır.[5]Yaşlılarda yaşla birlikte güneş ışığına maruziyetin azalması, cilt ile ilişkili faktörler gibi nedenlerle D vitamini sentezi azalmaktadır. Bununla birlikte, yaşla birlikte böbrek ve bağırsak fonksiyonlarındaki değişimlerin de Vitamin D emilimini azaltarak eksikliğine neden olmaktadır.[6] Kanser, kalp hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, immün yetersizlik, kronik yorgunluk, obezite ve otoimmün hastalıklar da D vitamini eksikliği ile ilişkilendirilmektedir.[7]
Güneş ışınlarında ve besinlerle alınan D vitaminin sınırlı olması, yaşlanmanın artması, dış mekân aktivitelerinin azalması, yoğun güneş kremi ürünlerinin kullanılması nedeniyle D vitamini eksikliğini arttırmaktadır.[8]D vitamini yetersizliği gebe kadınlar, emziren anneler, yaşlılar, hastanede yatan hastalar, genetik ya da kronik hastalar, kurumsal çalışanlar ve bazı meslek gruplarında D vitamini eksikliği görülmektedir.[9]D vitamini eksikliği olan kişiler güneş ışığı, besinler ve dışarıdan takviyelerle D vitaminini desteklenmesi önerilmektedir.
ailedestek.com Ekibi tarafından hazırlanmıştır.
Kaynakça: [1] Ilgaz, Ş. Yardım, N. Çimen, M. Kanbur, N. Özmert, E. N. Satman, İ. Tavil, B. Tayfur, M. Umman, C. (2020). Türkiye’de besinlerin D vitamini, folik asit ve demir ile zenginleştirilmesi: Sağlık Bakanlığı önerileri, Turk J Public Health, 18, 3, pp:226-248. [2] Yılmaz, B. Ş. Atalay, B. G. (2020). Obez Çocuklarda D Vitamini Düzeyleri: İnsülin Düzeyi ve Dislipidemi ile İlişkisinin Değerlendirilmesi, Osmangazi Tıp Dergisi, 42, 6, pp:620-626. [3] Ilgaz, Ş. Yardım, N. Çimen, M. Kanbur, N. Özmert, E. N. Satman, İ. Tavil, B. Tayfur, M. Umman, C. (2020). Türkiye’de besinlerin D vitamini, folik asit ve demir ile zenginleştirilmesi: Sağlık Bakanlığı önerileri, Turk J Public Health, 18, 3, pp:226-248. [4] Aksu, B. M. Sarıyer, E. T. (2020). Kolorektal Kanser ve D Vitamini, Journal of Health Services and Education, 4, 2, pp:2636-8285. [5] Ilgaz, Ş. Yardım, N. Çimen, M. Kanbur, N. Özmert, E. N. Satman, İ. Tavil, B. Tayfur, M. Umman, C. (2020). Türkiye’de besinlerin D vitamini, folik asit ve demir ile zenginleştirilmesi: Sağlık Bakanlığı önerileri, Turk J Public Health, 18, 3, pp:226-248. [6] Mert, M. Ermutlu, C. (2020). Opere Kalça Kırığı Olgularında D Vitamini ve Biokimyasal Parametrelerin Değerlendirilmesi, Dicle Tıp Dergisi, 47, 2, pp:446-454. [7] Kara Elitok, G. Bülbül, L. Turan, B. Akın, T. Y. Uslu, S. Bülbül, A. (2020). Çocuklara Önerilen D Vitamini Desteğinde Annelerin Bilgi, Tutum ve Davranışları, Sakarya Tıp Dergisi, 10, 2, pp:231-239. [8] Demirer, B. Şimşek, A. Güneş, M. (2020). Sporcularda D Vitamininin Fiziksel Performans Üzerindeki Önemi, Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3, 1, pp:45-52. [9] Ilgaz, Ş. Yardım, N. Çimen, M. Kanbur, N. Özmert, E. N. Satman, İ. Tavil, B. Tayfur, M. Umman, C. (2020). Türkiye’de besinlerin D vitamini, folik asit ve demir ile zenginleştirilmesi: Sağlık Bakanlığı önerileri, Turk J Public Health, 18, 3, pp:226-248.
コメント